Lorg/Klask/Rechercher/Sairch

samedi 24 décembre 2016

Nollaig Chridheil !

Tha Nollaig air ar muin! Bu mhath leam duan Nollaig a thoirt thugaibh an-diugh, agus mar is còir 's ann às Carmina Gadelica, Leabhar I (d. 134) le Alasdair Gilleasbaig MacGilleMhìcheil (1832-1912) a tha e. Roghnaich mi an duan seo a chionn 's gum bi e a' beannachadh dhaoine an teaghlach – agus nach eil sinn uile ag iarraidh sin aig àm na Nollag, gun choingeis dè an creideamh a th' againn? Chuir mi na stràcan nach robh ann an Carmina Gadelica (rìgh, làir, slàinte, msaa), ach cha do dh'atharraich mi an speiligeadh. Dh'eadar-theangaich mi gu Breatnais, Fraingis is Albais, mar is àbhaist, ach chan e ealadh a th' ann – mar is gnàth!
Agus an-dràsta, tha mi an dòchas gum bi Nollaig Chridheil dhuibh, Blythe Yul, Nedeleg laouen agus Joyeux Noël !

Hoire ! Hoire ! Beannaicht e ! Beannaicht e !
Hoire ! Hoire ! Beannaicht e ! Beannaicht e !
Ho ! Hi ! Beannaicht an Rìgh !
Ho ! Hi ! Biodh aoibh !

Buaidh biodh air an tulaich seo,
Na chualas leibh 's na chunnas leibh,
Air na leaca loma loinnear làir,
'S air na clacha corrach cùimir clàir,

Beannaich an taigh 's na bheil ann,
Eadar chuaill 'us chlach 'us chrann,
Imir do Dhia eadar bhrat 'us aodach,
Slàinte dhaoine gun robh ann,

Gu mu buan mun tulach sibh,
Gu mu slàn mun teallach sibh,
Gu mu liuth dul 's ceann sguilb san àros,
Daoine tàmh sa bhunntair,

Ìobair dhan Tì eadar bhonn agus bhrat,
Eadar chuaill agus chlach agus chrann,
Ìobair a ris eadar shlat agus aodach,
Slànadh shaoghal, a dhaoine th' ann,

Beannaicht an Rìgh,
Gun tùs gun chrìch,
Gu suth, gu sìor,
Gach linn gu bràth!

Margadh na Nollaige ann an Dùn Èideann (Dinedin/Edimbourg)








Setu Nedeleg e-tal an nor ! Hiziv em eus divizet reiñ deoc'h ur gan Nedeleg hengounel hag a zastumas Alexander Carmichael (eñ adarre) e Carmina Gadelica, Levr I, f. 134. Relijiel tre eo ar c'hanoù Nedeleg, ha dibabet em eus homañ abalamour ma vennig an dud hag an diegezh, ar pezh a vez a-bouez deomp holl ha ne vern hor feiz. Kavout a rit ar gouezelog orin a-us, ar brezhonog a-zindan, hag evel-just ar gallog hag ar skosog da c'houde. Troet e oa pep tra ganen, neuze n'eo ket ken barzhonel hag er stumm orin.
Ha bremañ, hetañ a ran deoc'h holl Nedeleg laouen, Nollaig Chridheil dhuibh ! [nɔlɪg xrji'al ɣujv] ha Blythe Yul !

Kevarc'h ! Kevarc'h ! Benniget eo ! Benniget eo !
Kevarc'h ! Kevarc'h ! Benniget eo ! Benniget eo !
Ho ! Hi ! Benniget ar Roue !
Ho ! Hi ! Ra vezo levenez !

Ra vezo berzh àr an ti-mañ,
Ar pezh a glevit hag a welit,
Àr mein noazh skedus al leur,
Hag àr an diazez maen naet digompez,

Bennig an ti hag ar pezh ennañ,
Eus kebr da vein da bester,
Kas da Zoue, eus pallenn da zilhad,
Yec'hed an dud edo ennañ,

Ra badot en ti,
Ra viot yac'h àr-dro an oaled,
Ra vezo lies liammoù ha pester en ti,
Tud o chom àr an diazez,

Aberzh d'ar Boud eus an diazez d'an doenn,
Eus kebr da vein da bester,
Aberzh adarre eus ar prenn d'an dilhad,
Yec'hed ar bed, a dud ennañ,

Benniget ar Roue,
Hep penn, hep dibenn,
Da viken ha da virviken,
Pep oad betek ar Varn!

Yulbok (Gavr Nedeleg/Chèvre de Noël)

Noël est à nos portes ! Aujourd'hui j'avais envie de partager un chant de Noël collecté par Alexandre Carmichael (encore lui) dans Carmina Gadelica, Vol. I, p. 134. Tous ces chants sont évidemment très religieux et je choisis celui-ci car il se concentre sur bénir famille et maisonnée, ce que nous souhaitons tous à Noël, quelques soient nos croyances. Vous trouverez l'original gaélique et le breton au-dessus, et le scote en-dessous. J'ai moi-même fait les traductions donc ce n'est pas du grand art !
Ne me reste qu'à vous souhaiter Nollaig Chridheil dhuibh ! [nɔlɪg xrji'al ɣujv], Blythe Yul ! Nedeleg laouen ! et bien sûr un très Joyeux Noël !

Salut ! Salut ! Qu'Il soit béni ! Qu'Il soit béni !
Salut ! Salut ! Qu'Il soit béni ! Qu'Il soit béni !
Ho ! Hi ! Béni le Roi !
Ho ! Hi ! Que soit la joie !

Puisse cette maisonnée connaître la prospérité,
Ce que vous entendez et voyez,
Sur les pierres nues et brillantes du sol,
Et les fondations irrégulières et nettes de pierre,

Bénie cette maison et ce qu'elle contient,
Du chevron, de la pierre et des poteaux,
Donne pour Dieu, des couvertures aux vêtements,
Santé à ceux qui y résident,

Puissiez-vous durer dans cette maison,
Puissiez-vous avoir la santé autour du foyer,
Puissent les liens et soutiens de cette maisonnée être nombreux,
Et des gens résider sur ses fondations,

Donne à l'Être, des fondations au toit,
Du chevron, de la pierre, des poteaux,
Donne de nouveau de la poutre aux habits,
Santé du monde, ô gens qui y vivent,

Béni le Roi,
Sans commencement, sans fin,
Pour toujours et éternellement,
Pour chaque génération jusqu'au Jugement !

Kirvi-erc'h ar C'hairgorm/Rennes du Cairngorm (Copiricht Walter Baxter)

Here cams the raiglar Yul, tho we gabbit aboot the Nordic ane twa days aby (Odin ftw). For the occasion ah chuised ae poem frae Carmina Gadelica, buik I, p. 134 an gaithert by Alexander Carmichael. O course it's aa verra religious, an ah waled this ane acause it's aboot blissin the hus an the folks in it, filk we aa wint at Yul tide. The original Gaelic is aboon, an as uisual ah pittit it intil Scots ablow, an Breton an French aboon. It's nae bardic, juist tae gie ye the meanin o't aa.
Ah wish ye aa ae Blythe Yul, ae Nollaig Chridheil [nɔlɪg xrji'al ɣujv], ae Nedeleg laouen an ae Joyeux Noël !

Hail! Hail! Blisst He is! Blisst He is!
Hail! Hail! Blisst He is! Blisst He is!
Ho! Hi! Blisst the Keeng!
Ho! Hi! Let thare be blythe!

Mey sonse be on this dwallin,
Fit ye hear an fit ye see,
On the bare bricht lecks o the fluir,
An on the neat stuggy stane staves,

Bliss this hus an fit's in it,
Frae rachter an stane an bauk,
Deleever til God, frae kiverin an claith,
Heal o the folks aat war thare,

Mey ye be lestie roond the hus,
Mey ye be ferey roond the hearth,
Mey the links an stabs in the hame be mony,
Folks bidin on the steid.

Hecht til the Bein frae steid til kiver,
Frae rachter an stane an bauk,
Hecht again frae scob til claith,
Be heal o life, ô folks bidin thare,

Blisst the Keeng,
Athoot stairt, athoot end,
Ayebidin an forivver,
Ilka age for aye!


mercredi 21 décembre 2016

Blythe Yul !

Tha aithne agaibhse air mar a bhios Nollaig agus Oidhche Chullaig ann an Alba. 'S e Yul am facal Albais a th' ann, mar sna cànanan lochlannach (Jul), san Fhionnlannais (Joulua) agus san Eastoinis (Jõulu). B' e grian-stad a' gheamhraidh (anochd) a bh' ann an Yul, agus b' e là fhèill Odin a bh' ann. 'S mar sin, nà dèanaibh dearmad a bhith ag òl gu slàinte Odin agus blythe Yul til ye aw!

Bez eo ar ger gouezelog da "Nedeleg" Nollaig, hag ar ger skosok Yul. E skosog ez implijer an hevelep ger eget er yezhoù lec'hlennok (Jul) hag e finnog (Joulua) hag estonog (Jõulu). Bez e oa Yul (eus an henc'hermanog) deiz ar goañv (henozh), ha gouestlet da Odin/Wotan. Nollaig, evel e brezhonog, a zeu eus al latin natalicia, ha natalis, liammet gant ganedigezh ar mabig Jezus.

Ne oa ket Nedeleg gouel a-bouesañ ar bloavezh d'ar C'houezeled – Gouel Sant-Mikael (Là Fhèill Mhìcheil, 29 Gwengolo) ha Noz Samon (Oidhche na Samhna, 31 Here) e oa. Hiziv avat eo deuet Nedeleg hag ar Bloavezh Nevez (Oidhche Chullaig pe Hogmanay) da vezañ ken bras hag er broioù germanok.

Bez eo Hogmanay (ar bloavezh nevez) un afer sirius meurbet e Bro-Skos. A-bouez-kenañ eo ha lidet gant an holl. N'em boa ket bet tro da gas Hogmanay e Bro-Skos c'hoazh, met klevet em boa e oa ret hen ober d'an nebeutañ ur wech er vuhez. Da hanternoz e vez an holl e straedoù Dinedin o kanañ Auld Lang Syne, ha peursur eo e vez evet trawalc'h da veuziñ Breizh-Veur a-bezh.

Ha henozh eo deiz ar goañv, neuze e hetan deoc'h Blythe Yul ! [blaɪɵθ jul]

Le gaélique pour Noël est Nollaig, et le scote est Yul. Le mot scote est le même que dans les langues scandinaves (Jul) et qu'en finnois (Joulua) et estonien (Jõulu). Yul était la fête du solstice d'hiver (ce soir), et est traditionnellement dédiée à Odin/Wotan. Nollaig, comme en breton et en français, vient du latin natalicia, et natalis, lié à la nativité du Christ. Cette fête était chez les Gaëls moins importante que la Saint Michel (Là Fhèill Mhìcheil, 29 septembre) et la nuit de Samhain (Oidhche na Samhna, 31 octobre). Mais de nos jours Noël et le Nouvel An (am Oidhche Chullaig ou Hogmanay) sont aussi importants que dans les pays germaniques.

Hogmanay (la Nouvelle Année) est une affaire très sérieuse en Écosse. C'est probablement la plus grosse fête de l'année, et tout le monde la fait. Je n'eus moi-même jamais l'occasion de la fêter là-bas, mais il paraît que c'est à faire au moins une fois dans une vie. À minuit, dans les rues d'Édimbourg, tout le monde est dans la rue à chanter Auld Lang Syne, et il est certain qu'on y boit assez pour noyer toute la Grande-Bretagne.
Et vue que le solstice d'hiver est aujourd'hui, je vous souhaite à tous Blythe Yul ! [blaɪɵθ jul]

Ye ken fit Yul an Hogmanay are like in Scotland, sae ah winna gang intil details aboot it. The wird in Gaelic is Nollaig, filk cams frae the Latin natalicia an is aboot the birth o Jesus. It's better in Scots, acause it's aboot Odin an auld germanic beliefs. :D The solstice bein the-nicht, ah wiss ye aw ae blythe Yul! Hiv ae drink til Odin gin ye get the cast!

Thay see me ridin ma echt shanks horse, thay're hatin.



Obh obh! Cha do sgrìobh mi bho chionn dà sheachdain. Tha mi air m'ais dhachaigh sa Bhreatainn Bhig agus bha mi air a bhith mar rionnag air iomrall, oot an aboot. Ach an-dràsta tha mi nam shuidhe le seoclaid teth is àm gu leòr. Tha mi nam beachd airtigil a sgrìobhadh le ùrnaigh na Nollag Disathairn no rud mar sin, ach an-diugh bu mhath leam seann-fhaclan mu dheidhinn càirdean is teaghlaich a thoirt thugaibh. 'S e àm a' chàirdeis is na dàimh a th' ann an Nollaig, agus tha e freagarrach a bhith eòlach air seann-fhaclan mar seo.

Hopala ! N'em boa ket skrivet abaoe div sizhun. Distroet oun da Vro-Leoun doun, hag edoun gwall ac'hubet. Sada ac'hanoun em c'hoazez gant ur chokolad tomm bremañ 'vat. Soñjal a ra din e skrivin ur pennad gant pedennoù Nedeleg Disadorn, hogen em eus c'hoant reiñ deoc'h lavarennoù diàr-benn keneiled ha tiegezh hiziv. Amzer seurt traoù eo Nedeleg, ha dereat eo anavezout seurt lavarennoù.

Voici deux semaines que je n'ai rien écrit. Je suis de retour en Bretagne et je fus un peu occupé. Mais désormais je suis assis tranquillig avec un chocolat chaud. Je pense écrire un article avec des prières et poèmes de Noël ce samedi, mais en attendant je voulais partager quelques proverbes sur l'amitié et la famille. Après tout, Noël est la bonne période pour parler de cela.

Och, it's been three wiks syne ah scrieved here. Ah'm back til Brittany an ah hiv been oot an aboot ae wee bit. Bit nu ah'm sittin wi ma het chocolate sae aathings are braw. Ah think ah'll scrieve ae wee piece wi Yul prayers an siclike this Seturday, bit juist nu ah'd like tae share some sawes aboot freends an faimly. Aat's fit Yul's aboot, aifter aa.

Am fear a thèid san droigheann dhomh, thèid mi san dris dha.
An hini a yelo d'an drein evidon, ez in d'an drez evitañ.
Celui qui ira dans les les ronces pour moi, j'irai dans les ronces pour lui.
The ane aat gangs in the thorns for me, ah'll gang in the thorns for hem.

Cuimhnich air na daoine às an dàinig thu.
Kaout koun eus an dud e teuez diouto.
Souviens-toi d'où tu viens. (lit. Souviens-toi des gens de qui tu viens.)
Mynd the folks frae faam ye came.

Bu mhath an sgàthan sùil caraid.
Ur melezour mat eo lagad ur c'hamalad.
L'oeil d'un ami est un bon miroir.
Ae freend's ee is ae guid leukin-gless.

Cha chall na gheabh caraid.
Ne goller ket ar pezh a dap ur c'hamalad.
Ce qu'obtient un ami n'est pas perdu.
Fit ae freend gets is nae lost.

Cha duine duine na aonar.
N'eo ket un den an den en-e-unan.
Une personne seule n'est pas une personne.
Ae body on his een is nae body.

Cha nigh na tha dh'uisge sa mhuir ar càirdeas.
Ne walc'ho ket an holl dour a zo er mor hor mignoniezh.
Toute l'eau de la mer ne pourra pas effacer notre amitié.
Aa the water in the sea canna wash awa wir freendship.

Agus cuimhnichibh ! Ha kounait ! Et souvenez-vous ! An mynd !

Nuair a bhios an deoch astigh, bidh an ciall a-mach.
Fan drink's in, wit's oot.
P'emañ an evaj e-barzh, emañ ar poell er-maez.
Lorsque la boisson est à l'intérieur, l'esprit est en dehors.

mercredi 7 décembre 2016

Gaol, gaol ann an gach àite!

Bruidhneamaid mun ghaol an-diugh! Cha bhithear ag ionnsachadh rudan mar Ah hae ae crush on ye sna clasaichean Gàidhlig, ach bidh iad cudromach! Seo agaibh iad.

Kaozeomp diàr-benn ar garantez ! Penaos lavarout emaomp piket gant ar gelienenn e gouezeleg ? Ha penaos lavarout emañ hor c'halon àr unan bennak ? Ha bezañ douget evit unan bennak ? Setu un nebeut doareoù talvoudus.
Merzhout a riot ur poent yezhadur dedennus a gaver e gouezeleg evel er yezhoù keltiek all : dre-vras e vez urzh ar gerioù Verb-Rener-Renadenn. Ouzhpenn da se, evel e brezhoneg, ez eus muioc'h eget un doare da lavarout "bezañ". Bez ez eus ar verb substañtivel tha ("emañ") hag ar c'hopul 's e ("eo"). Evel e brezhoneg ez implijer tha da lavarout ar pezh emeur oc'h ober (tha mi a' bruidhinn = "emaon o kaozeal"), pelec'h emeur (tha mi anseo = "emaon amañ") met ivez gant anvioù-gwan (tha mi sgìth = "skuizh on"). Implijout a reer 's e da lavarout piv omp ('S e fear a th' annam = "ur gour on", bhb. "eo gour emañ ennon"), da liammañ daou anv-kadarn ('S e tidsear a th 'ann an Seònag = "ur gelennerez eo Janig", bhb. "eo kelennerez emañ e Janig") ha gant lavarennoù 'zo evel ma welimp.

Parlons d'amour ! Comment dire qu'on est allé en amour en gaélique ? Et comment dire qu'on en pince pour quelqu'un ? Qu'on à un faible ? Voici quelques expressions utiles pour parler de tout cela.
Vous constaterez un point de grammaire intéressant en gaélique (et qui est en fait dans toutes les langues celtiques) : dans l'ensemble, l'ordre de la phrase est Verbe-Sujet-Objet. De plus, il y a deux verbes "être", à savoir tha (le substantif, comme l'espagnol estar) et 's e (la copule, espagnol ser). En gros, tha s’emploie pour parler de ce que l'on fait (tha mi a' bruidhinn = "je suis en train d'apprendre", en français de Bretagne "je suis à apprendre"), avec les adjectifs (tha mi sgìth = "je suis fatigué") et avec un complément de lieu (tha mi anseo = "je suis ici"). La copule 's e s'emploie pour dire qui on est ('S e fear a th' annam = "je suis un homme", lit. "est homme qui est en moi"), pour connecté deux noms ('S e tidsear a th' ann an Seònag = "Jeannette est une enseignante", lit. "c'est une enseignante qui est en Jeannette") et pour un certain nombre d'expressions et phrases, notamment pour dire qu'on aime quelque chose.

Let us talk aboot luve! Fit wye div ye say ye're in luve wi ae body? An fit wye div ye say ye hiv ae crush on ae body? We'll see ae wee bit o aat the-day.
Ae wee grammar point juist nu. As ye'll see, Gaelic (sic as ilka ither Celtic leid) his ae Verb-Subject-Object wird-order. Fit's mair, thare are twa forms o the verb "tae be", ae substantive tha (like in Spanish estar, gin ye ken aat) an ae copula 's e (like the Spanish ser, gin ye ken it). Ye uise tha tae spik aboot fit ye're daein (tha mi a' bruidhinn = "A'm a-spikkin"), wi adjectives (tha mi sgìth = "A'm fauchelt") an wi places (tha mi anseo = "A'm here"). The copula 's e is uised tae say faa or fit we are ('S e fear a th' annam = "A'm ae man", lit. "is man aat's in-me"), tae connect twa nouns ('S e tidsear a th' ann an Seònag = "Seonag is ae teacher", lit. "is teacher aat's in Seonag") an we some sawes an phrases, as ye'll see.

'S toil leam thu. [stɔl ljɔm u]
C'hoarzhin a rez ouzhin. (bhb. Eo pleg/doug ganen te)
Je t'aime – pas tout-à-fait au sens amoureux, mais plutôt du genre "je t'aime beaucoup, j'en pince pour toi, tu me plais". Marche aussi pour les amis. (lit. Est inclinaison/appréciation avec-moi toi). NB : le breton juste au-dessus c'hoarzhin a rez ouzhin [xwarzin a res uzin] signifie littéralement "tu ris contre-moi". Je trouve que c'est une façon mignonne de le dire, donc je vous l'apprends aussi.
A like ye. (lit. Is inclination/wish wi-me ye). NB: the Breton aboon c'hoarzhin a rez ouzhin [xwarzin a res uzin] means "ye laugh against-me", filk A fyne gey bonnie sae A'm skarin it wi ye.
NB: Bidh am Breatnais c'hoarzhin a rez ouzhin [hwarzin a res uzin] a' ciallachadh "tha thu a' gàireachdainn rium". Tha mi a' smaointeachadh gum bi sin gu math snog. :)

'S èibhinn leam thu. [se:vinj ljɔm u] (nas làidire nà "'s toil leam thu")
C'hoarzhin a rez kalz ouzhin. (bhb. Eo plijus ganen te)
Je t'aime beaucoup – pas encore tout-à-fait au sens amoureux, mais on s'en rapproche. Vous savez ce moment où on aime vraiment beaucoup quelqu'un et franchement ça va bientôt être du "je t'aime, les violons et tout le barda" mais bon il ne faut pas précipiter les choses et puis on est pas sûr alors disons que je t'aime beaucoup et que tu me plais vachement, hein. (lit. Est plaisant/amusant avec-moi toi).
A like ye truelins. (lit. Is pleasing wi-me ye)

Tha sùil agam air/ann an Seumas [ha su:l akəm ɛr/ãnən ʃe:məs] ("tae fancie, tae hae ae crush on")
Douget on evit Jamie (bhb. Emañ lagad din àr/e Jamie)
J'ai le béguin pour Jamie (lit. Est œil à-moi sur/dans Jamie)
A hiv ae crush on Hamish (lit. Is ee at-me on/in Hamish)

Tha gaol agam ort. [ha gɯ:l akəm ɔrʃt]
Da garan/Choa 'meus dit. (bhb. Emañ karantez din àrnout.)
Je t'aime. (lit. Est amour à-moi sur-toi.). NB: Le breton du Léon (la région à l'ouest de Morlaix et au nord de Brest, inclue) choa 'meus dit [ʃwa møs dit] signifie "j'ai de la joie pour toi". Pareil, je vous l'apprends juste parce que je trouve cela mignon. J'ai entendu dire que le picard était ej te vô volentié, qui est plus direct. ^^'
A luve ye. (lit. Is luve at-me on-ye.) NB : ance mair A'd like tae skare the Breton wi ye, choa 'meus dit [ʃwa møs dit] filk is ae Leon (north-westren Brittanie) sawe meanin "A hiv joy til-ye". It's gey bonnie an aw, sae A'm skarin again. :)
NB: Bu mhath leam am Breatnais a thoirt dhuibh a-rithist. Ann an dualchainnt Leon (iar-thuath na Breatainn Big), bidh choa 'meus dit [ʃwa møs dit] a' ciallachadh "tha sonas agam dhut". Tha sin snog cuideachd. :)

Tha mo ghaol ort. [ha mo ɣɯ:l ɔrʃt]
Da garan/Choa 'meus dit. (bhb. Emañ va c'harantez àrnout.)
Je t'aime. (lit. Est mon amour sur-toi.)
A luve ye. (lit. Is ma luve on-ye.)

Mo leannan [mo ljɛnan]
Va dousig/fulenn
Mon cœur/chéri
Ma jo/doxie

Mo nighean [mo nji'an]
Va dousig (bhb. Va faotrez)
Ma chérie (lit. Ma fille)
Ma luve (lit. Ma lass)

"C'hoarzhin a rez ouzhin." "Ooo, n'ouien ket e c'hell al logod kaozeal !"
"Tu me plais." "Ooh, je ne savais pas que les souris pouvaient parler !"
"A like ye." "Ooo! A didna ken mice cad talk!"

mardi 6 décembre 2016

Gàidhlig bheartach #5

An-diugh bidh sinn ag ionnsachadh mar a theirear gum bi rud doirbh, no gum bithear ann an suidheachadh duilich.

Hiziv e teskimp penaos lavarout emañ ur jeu diaes, pe lavarout emaomp e diaesderioù.

Aujourd'hui nous allons apprendre des expressions pour dire qu'on est dans la galère.

The-day we'll lear weys tae talk aboot teuch situations.

-air cheart lomaidh, is air èiginn [ɛrj çjarʃd lomi is ɛrj e:gjinj]
Goude meur a ziaesder (bhb. àr gwir aotenniñ, hag àr argoll)
Après bien des difficultés (lit. sur véritable rasage, et sur détresse)
Aifter muckle cummer (lit. on true shearin, an on cummer)

Chuir mi crìoch air m'artaigil, air cheart lomaidh is air èiginn
→ Chrìochnaich mi m'artaigil as dèidh dhuilgheadasan mòra.

-a' cur an eich is e na fhallas [a kur ãn ɛiç is e na aləs]
Goulenn re digant unan a zo o labourat endeo (bhb. lakaat ar marc'h hag hemañ en e c'hwezhenn)
En demander trop de quelqu'un qui travaille déjà (lit. pousser le cheval et lui en sueur)
Tae speir ower muckle frae ae body faa's aaready workin (lit. pittin the horse an him in his sweit)

Bha mi air obrachadh fad an latha agus dh'iarr mo mhanaidsear gun do rinn mi uireasan eile! B' e sin an t-each a' cur is e na fhallas!
→ A bhith ag iarraidh barrachd obrach bho fhear/tè a tha claoidhte cheana.

-ann an coileach an t-sruth [anən kɤləx ãn truh]
E-barzh ur jeu diaes-tre (bhb. e from ar stêr)
Dans une situation difficile (lit. dans le courant de la rivière)
In ae teuch situation (lit. in the strict o the burn)

Chan eil mo bhràthair air a bhith ag obair an teirm seo, agus an-dràsta feumaidh esan a bhith a' sgrìobhadh trì aistean airson an ath-seachdain. Tha e ann an coileach an t-sruth!
→ Tha e ann an suidheachadh doirbh.

Glèidheamaid Gàidhlig beartach! :D

vendredi 2 décembre 2016

Gàidhlig bheartach #4

Mar a thuirt mi anns a' Ghàidhlig bheartach #3, chan eil mi a' tuigsinn carson, dair a bhios trì dòighean airson rud a ràdh anns a' Ghàidhlig, a bhios daoine a' cleachdadh ceathramh dòigh, às a' Bheurla? Chan e Gàidhlig a th' ann, ach Beurla tro mheadhan na Gàidhlig. Uime sin, seo dhuibh trì dòighean airson to search, to look for a ràdh. Ma 's e bhur toil e, bithibh gan cleachdadh an àite "tha mi a' coimhead airson".



Sed amañ tri doare da lavarout "klask" e gouezeleg hep ober diouzh ar saozneg. Evel e brezhoneg ez eus tud a soñj dezho n'eus nemet treiñ ger-ha-ger ar pezh lavaret er saozneg ha mont a raio da vezañ gouezeleg. Evel-just eo fall-drouk, evel e brezhoneg pa vez lavaret traoù spontus seurt "ar c'harr deus ma zad" e-lec'h "karr ma zad". Brrrr, spontus.
Voici trois manière de dire "chercher" en gaélique sans aller calquer l'anglais. Parce que oui, il y a des gens qui calquent l'anglais alors qu'il existe évidemment des façons de le dire en gaélique. Certains essayent de faire ça en français aussi, de nos jours. C'est maaaaaal.
Here are three weys tae say "tae sairch for" in the Gaelic athoot daein afa calques frae the English.

Sir, a bhith a' sireadh (klask, kerc'hat, chercher, quérir, sairch, seek.)
Rùraich, a bhith a' rùrachadh (a bhith a' sireadh rud ann an gach àite, mar dair a bhios sibh a' sireadh bhur iuchraichean ; furchal, fouiller, caw throu, rype.)
A bhith a' lorg (a bhith a' rùrachadh agus sibhse a' leantainn... lorgan *ba-dum-tss* ; klask, treseal, chercher, traquer, sairch, track.)

Mar eisimpleir:
Shir mi foras mu dheidhinn eachdraidh na hÈirinn sa leabhar seo.
Bha mi a' rùrachadh m'iuchraichean air feadh an taigh, ach bha iad nam sporan.
Bidh mi a' lorg fhorasan mu dheidhinn mo sheanmhar sna leabhraichean-clàraidh.
Feumaidh sinn falbh, siridh sinn do sgarfa dair a thilleas sinn.
An do chall thu do sporan? Rùraichidh mi còmhla riut!
Bidh mi a' lorg builg-losgainn gach turas a bhios mi sna coilltean.


Glèidheamaid Gàidhlig beartach! :)