Lorg/Klask/Rechercher/Sairch

dimanche 6 novembre 2016

Ae wee bit o Scots leid

Nu, ae thochtie taste o the Scots leid will follae, sae gin ye aaready spik the leid ye winna care ower muckle aboot it, A jealouse. Anither baur? Aaricht, aaricht. Div ye ken faar echt is? Atween sivven an nine.

Cha bhi an seo ach eiseimpleirean den Albais, abairtean làitheil is msaa. Chan eil dòigh sgrìobhaidh a-mhàin san Albais, agus sgrìobhaidh càch mar a bhruidhneas e. Bidh mise a' cleachdadh sgrìobhaidh gnàth a chìthear gu minig, agus bidh mi a' cleachdadh fuaimean na doric a chionn is gu bheil mi a' fuireach ann an Obar Dheathain. Bidh doric beagàn eadar-dhealaichte bho dual-chainntean eile, mar eisimpleir bidh [i] gu math tric far am bi [a] ann an dual-chainnt eile, agus bidh gach WH (roimhe sin QUH) [hw] a' dol gu [f]. Mar sin, sgrìobhaidh mi WH ach bidh an tar-sgrìobhadh fuaimneachail [f]. Cha bhi dà-fhoghar a' Bheurla ann an doric gu math tric, agus bidh R làidir albannach ann. Tha mi cinnte gu bheil fhios agaibh gu dè a tha blas na h-Albais. ;)

Ma! Amañ e tiskouezin un dornad frazennoù ha gerioù pemdeziek e skoseg. Dav eo gouzout n'eus doare-skrivañ boutin ebet e skoseg, ha cheñch a ra hervez rannyezh pep hini, hag a-wechoù hervez piv zo o skrivañ en hevelep rannyezh. Implijout a rin un doare-skrivañ a vez gwelet alies a-walc'h, ha heuliañ a rin distagadur Aberdin, lec'h m'emaon o chom. M'ho peus lennet ar pennad a-raok, gouzout a ouzit eo doreg anv rannyezh Aberdin. Disheñvel eo ouzh rannyezhoù all e-keñver fonologiezh, gant [i] e-lec'h [a] gwall alies, hag ar sonenn WH (a oa QUH) [hw] distaget [f], evel ma ra ar Vigoudenned pa lavaront "c'hwi" [fi] e-lec'h [hwi]. Mod-se, normal eo ma skrivan WH er frazenn met [f] en adskrivañ fonologel. Arabat klask ober diftongennoù evel e saozneg, ha mar plij, grit ur R leonat brav ha krenn, ha neket ur R saoz a Vro-Dreger ! M'ho peus c'hoant klevout an distagadur, kit da sellout ouzh an heuliad Outlander. Deomp de'i !  

Donc, ici nous allons simplement nous pencher sur un petit échantillons de phrases quotidiennes en scote, telles les salutations et compagnie. Il est bon de savoir que le scote ne dispose à l'heure actuelle d'aucune norme écrite fixe, et que l'orthographe peut varier grandement en fonction du dialecte, voire du locuteur. Je tâcherai d'employer un orthographe assez courant, mais en suivant principalement la prononciation d'Aberdeen, où j'habite. Si vous avez suivi l'article précédent, vous saurez que le parler d'Aberdeen s'appelle le doric. Il diffère d'autres dialectes phonologiquement, notamment par le remplacement de certains [a] par des [i], et surtout le remplacement du WH (anciennement QUH) [hw] classique par un [f]. Donc si vous voyez écrit WH mais retranscrit phonétiquement [f], ne vous en faites pas, c'est le doric. Autre chose, il n'y a pas les mêmes diphtongues en scote qu'en anglais, donc faites moi de belles voyelles bien rondes et germaniques. Et je veux entendre les R rouler. Pour vous faire une idée, allez donc jeter un œil à la série Outlander ! Allez hop !

Guid mornin! [gyit mɔrnen]
Madainn mhath!
Deiz mat ! (biz.-ha-biz. "beure mat")
Bonjour ! (lit. "bon matin")

Guid eenin! [gyit ɪ:nɪn]
Feasgar math!
Bizig-ha-bizig "Abardaez mat !"
Bonsoir !

Whit like? [fit lɑɪk]
Ciamar a tha thu/sibh?
Mat ar jeu ?
Ça va ?

Hou's yer dous? [hyz jir dyz]
Ciamar a tha do cholmain? (= Ciamar a tha thu?)
Penaos emañ da goulmed ? (= Penaos emañ ar bed ?)
Comment vont tes pigeons ? (= Comment ça va ?)

A'm braw, whit like yersel? [am brɔ: fit lɑɪk jirsel]
Tha mi gu breagha, ciamar a tha thu fhèin?
Mat-kaer on, penaos emañ ganez-te ?
Très bien, et toi ?

Div ye spik the Scots leid? [di ji spik 'œ skotʃ li:t]
A bheil Albais agad?
Ha kaozeal a rez skoseg ?
Parlez vous scote ?

Ay, A div. [ɑɪ a dif]
Tha, tha Albais agam.
Hag e ran, ya.
Oui, en effet.

Nae, ye maun ging ootwi Aiberdeen gin ye wint tae hear Doric. [ne ji mɑ:n giñg utwi eɪbœrdin gin ji wint ti hi:r do:rik]
Chan eil, feumaidh sibh a dhol taobh a-muigh Obair Dheathain ma 's miann leibh Albais a chluinntinn.*
Ne ran ket, ret eo deoc'h mont diouzh Aberdin m'ho peus c'hoant klevout doreg.*
Non, il faut quitter Aberdeen si vous voulez entendre du doric.*

Whaar are ye frae? [fa:r ar ji fre]
Cò às a tha thu?
Eus a belec'h emaout ?
D'où viens-tu ?

A'm frae Edinburra, but am bidin in Aiberdeen nu. [am fre ɛdinbʌrə bit am bɑɪdin in eɪbœrdin ny]
Tha mi à Dùn Èideann, ach tha mi a' fuireach ann an Obar Dheathain an-dràsta.
Emaon eus a Zinedin, met emaon o chom en Aberdin bremañ.
Je suis d’Édimbourg, mais j'habite à Aberdeen maintenant.

A dinna ken, laddie/lassie. [a dinə ken ladi/lasi]
Chan eil fhios agam, a ghille/a nigheann.
N'ouzon ket, va faotr/va faotrez.
Je ne sais pas, mon gars/ma fille.

A dinna forsta whan ye're spikkin, ye hiv ae wee accent. [a dinə fɔrsta fan jir spi:kin ji hif e wi aksɛnt]
Cha tuig mi dair a bhios sibh a' bruidhinn, bidh blasag agaibh.
Ne gomprenan ket pa gaozeit, ur pouez-mouezig ho peus.
Je ne comprends pas lorsque vous parlez, vous avez un léger accent.

Dinna fash yersel! [dinə faʃ jirsel]
Na gabh dragh!
Na rez ket bil !
Ne t'en fais pas !

Cheerio! [tʃi:rio]
Tiriodh!
Kenavo !
Au revoir !

Guid nicht! [gyit niʃt/next]
Oidhche mhath!
Noz vat !
Bonne nuit !



Ceanglaichean - Liammoù - Liens :
- Òraid ann an Albais/Prezeg e skoseg/une présentation en Scots: https://www.youtube.com/watch?v=vRnQ8lYcvFU&list=WL&index=60
- Address tae ae haggis (Robert Burns) https://www.youtube.com/watch?v=dGTsDN32td0
- Film ann an Doric/Ar film nemetañ e doreg/Le seul long-métrage doric: https://www.youtube.com/watch?v=v8NbHYtlaS8&list=WL&index=59

* *Tha sin neònach, ach bidh luchd na h-Albais a' smaointeachadh nach bi iad a' bruidhinn Albais, ach gum bi Albais àit-eigin eile (agus bidh iad ga ràdh ann an Albais, gu dearbh!).
*Iskis eo, met soñjal a ra d'ar skosegerien ne gaozeont ket skoseg. Mod-se e vez lavaret (e skoseg penn-da-benn, evel-just) d'an dud mont d'ul lec'h bennak all a-benn klevout ar yezh. Un tammig evel e gallaoueg, neketa ?
*C'est un passe-temps scote que de croire que le scote est parlé ailleurs. On vous dira donc parfois dans un scote impeccable que non, ici on ne parle pas scote, mais dans le village d'à-côté oui.

Aucun commentaire:

Enregistrer un commentaire